Zonbescherming beschermt je tegen UV-straling, huidschade en -veroudering. Het vermindert ook het risico op huidkanker, zolang je het maar vaak en dik genoeg aanbrengt.
Het maakt niet uit in welk seizoen of welk weer het buiten is- als je nog niet elke dag zonbescherming draagt is dit het moment om hiermee te starten.
Wat betekent UVA en UVB?
De UV (ultraviolette) lichtstralen van de zon worden onderverdeeld in UVA-stralen, die een langere golflengte hebben, en UVB-stralen, met een kortere golflengte.
UVA
- Belangrijkste oorzaak van veroudering en rimpels (ezelsbruggetje: de A van Ageing)
- Dringt door wolken en glas heen – denk aan de zon in de auto!
- Dringt dieper in de huid door dan UVB
- Vormt een belangrijke bijdrage aan het bruinen (donker worden van de huid is een reactie op beschadiging door de zon en schade aan het DNA van de huid – er bestaat niet zoiets als een gezonde kleur!)
UVB
- Belangrijkste oorzaak van roodheid en zonnebrand (ezelsbruggetje: de B van Burning)
- Draagt bij aan de ontwikkeling van huidkanker
- Dringt ook door glas, maar minder dan UVA
Het is belangrijk om je huid tegen beide types straling te beschermen.
Wat betekent SPF en breedspectrum?
SPF (UVB)
De SPF (Sun Protection Factor) geeft aan hoe goed het product beschermt tegen UVB-straling.
Het SPF getal is gebaseerd op hoe snel roodheid optreedt op een door zonnebrandcrème beschermde huid in vergelijking met een onbeschermde huid.
Als je zonder factor bijvoorbeeld na 10 rood wordt, kun je met factor 30 circa 300 min in de zon zonder te verbranden. Hierbij moet het product wel elke 2 uur gesmeerd worden!
Als je kijkt naar hoeveel UV straling er bij elke factor nog wordt doorgelaten zie je de volgende cijfers:
- factor 15 laat circa 7% van de straling door (1/15)
- factor 30 zo’n 3% (1/30)
- factor 50 nog maar 2% (1/50)
Dit lijkt een minimaal verschil maar het klopt dus dat factor 50 ruim 3x minder UVB doorlaat, waardoor je dus theoretisch gezien met factor 50 3x langer in de zon kunt zitten zonder te verbranden dan met factor 15. Aangezien je elke 2 a 3 uur moet smeren om deze factor te halen, gaat dit in de praktijk niet op. Het advies is dan ook om met een licht huidtype op een zonnige dag in ieder geval factor 30 te smeren, elke 2 a 3 uur.
Om deze reden mag in de EU ook geen ‘sunblock’ meer op producten worden gezet. Geen enkel product beschermt immers voor 100%. De teller gaat tot factor 50 (high protection). Alles wat nog minder UVB doorlaat wordt 50+ (very high protection) genoemd.
Breedspectrum (UVA)
De SPF zegt dus in principe niets over de bescherming tegen UVA-straling. Voor het bepalen van bescherming tegen UVA-straling bestaan meerdere methoden. Dit leidt tot verschillende aanduidingen op de verpakking wat tot verwarring kan leiden. Waar je op kunt letten is het UVA logo.
In Europa mogen producten het UVA logo dragen als de UVA bescherming tenminste 1/3 van de SPF is.
Een SFP30 met UVA logo heeft dus in ieder geval een UVA beschermingsfactor van 10. Zonnebrandmiddelen die u beschermen tegen zowel UVA- als UVB-stralen worden breedspectrum genoemd.
Fysische versus chemische filters
Zonnebrandmiddelen kunnen worden geclassificeerd als fysisch, chemisch of beide, afhankelijk van hun ingrediënten.
Fysische zonnebrandcrème
- Ook wel minerale zonnebrand genoemd.
- Reflecteert of ‘kaatst’ zonlicht fysiek weg van de huid
- Bevat titaniumdioxide en/of zinkoxide (kan ook gunstig zijn bij acne en irritatie)
- Bepaalde soorten fysieke zonnebrandcrème kunnen een witte waas op de huid achterlaten (tenzij goed ingewreven, gemicroniseerd (nano) of gekleurd)
- Begint onmiddellijk te beschermen bij het aanbrengen
Chemische zonnebrandcrème
- Bevat ingrediënten zoals octocrylene en benzophenone
- Absorbeert UV-licht zodat het de huid niet kan binnendringen
- Kan irriteren of een allergische reactie veroorzaken bij de huid van bepaalde mensen
- Moet 20–30 minuten voor blootstelling aan de zon worden aangebracht om volledige bescherming te geven
Breng een product met een chemische zonnefilter minimaal 20 minuten voor je naar buiten gaat aan!
Hoe vaak moet je smeren?
Afhankelijk van de factor, de zonintensiteit en de mate van zweten/zwemmen, geldt dat je een beschermingsproduct het best om de 2 a 3 uur kan aanbrengen.
Hoe veel /dik moet je smeren?
Spoiler: meer dan je denkt…
De factor die op de verpakking staat is gebaseerd op 2mg/cm2. Onderzoek wijst uit dat de meeste mensen slechts 0,5 tot 1,5 mg/cm2 aanbrengen. De beschermingsfactor daalt hierdoor enorm.
Voor het gezicht, hals en oren heb je ongeveer 3 gram nodig. Dit komt overeen met 6 wijsvingertoppen. Je kunt hiervoor ook de onderkant van wijs- en middelvinger aanhouden, vanaf het topje tot aan de hand.
Als maatstaf kun je bovenstaand schema aanhouden.
Mogelijk schadelijke filters?
Je leest steeds meer over mogelijk schadelijke effecten van zonnebrandmiddelen voor de gezondheid. Het blijkt dat sommige zonnefilters opgenomen worden in de bloedbaan en zo kunnen verspreiden door het lichaam. Sommigen zouden zelfs allergieën of hormoonverstoringen kunnen veroorzaken maar dit is nog nooit aangetoond bij mensen. Er zijn op dit moment onderzoeken bezig naar het risico van chemische filters voor de gezondheid. Dit onderzoek staat momenteel nog in het beginstadium. De veiligheid van het ingrediënt ‘oxybenzone’ staat momenteel het meest ter discussie.
Op dit moment kun je er van uit gaan dat het gevaar van de chemische filters (veel) minder groot is dan het gevaar van overmatige UV-blootstelling. Wil je echt veilig zijn, ga dan voor fysische filters, die op je huid blijven liggen.
Er zijn nog geen onderzoeken die schadelijkheid van zonnebrand aantonen bij mensen. De middelen die je in de winkel koopt kun je dus zien als veilig!
Zonnebrand voor een gevoelig huidtype
Als je een makkelijke (resistente) huid hebt, kun je in principe alle producten gebruiken die te koop zijn. Deze zijn immers veilig getest onder de huidig geldende normen. Als je een gevoelige huid hebt, bijvoorbeeld als je last hebt van acne, rosacea, eczeem of allergieën, is het verstandig iets dieper op de ingrediëntenlijst in te zoomen.
Een fysische zonnebrandcrème is de veiligste keuze bij een gevoelige huid. Het ingrediënt zinkoxide kan zelfs helpen tegen acne! Omdat ze een witte waas kunnen geven, zijn veel fysische producten gekleurd.
Een ander artikel gaat dieper in op overige ingrediënten die je beter kunt vermijden, omdat deze de gevoelige huid kunnen irriteren. Maar vuistregel is: vermijd alcohol (alcohol denat.) en parfum. Aangezien zonnebrandcrèmes vaak fors geparfumeerd zijn -dat lekkere zon-zee-strand geurtje- maakt dit het arsenaal om uit te kiezen meteen een stuk kleiner.
Vermijdt bij een acne-gevoelige huid ook ingrediënten die de poriën kunnen verstoppen, zoals kokosolie, octylstearaat en isopropylpalmitaat. Gemakkelijker is te zoeken naar producten met het label ‘niet-comedogeen’ (vertaling: verstopt de poriën niet).
Hoe kies je het juiste zonbeschermingsproduct voor jouw huidtype?
Kortom. Kies voor de juiste SPF afhankelijk van het weer en jouw huidtype. Kies bij voorkeur voor breedspectrum. Wees je ervan bewust dat hoge factors óók herhaald moeten worden aangebracht. Smeer dik en vaak genoeg en let op mogelijk irritatieve ingrediënten.
Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen? Neem dan contact op met dokter Halk of lees de overige artikelen over zonnen.
Meer artikelen van Dr Halk lezen? Bekijk dan alles over Chemisch vs Natuurlijk.