Lipoedeem en hormonen
Denk aan vragen als: moet ik juist wel of geen pil of spiraal gaan gebruiken? Kan dit mijn lipoedeem verergeren? Of heftiger: moet ik wel zwanger willen worden met mijn lipoedeem?
Kort antwoord: er is hier nog heel weinig over bekend.
Wij proberen je toch enige duidelijkheid te geven over dit onderwerp.
De rol van hormonen bij lipoedeem is nog grotendeels onduidelijk
Er zijn vooral indirecte aanwijzingen dat hormonen een rol spelen bij lipoedeem. Zo weten we dat lipoedeem alléén bij vrouwen voorkomt, dat het meestal ontstaat tijdens periodes van hormonale veranderingen (zoals puberteit, zwangerschappen en/of menopauze) en dat lipoedeem verergert bij algehele gewichtstoename.
Het is dus waarschijnlijk dat in ieder geval geslachtshormonen een rol spelen bij lipoedeem. Maar ook hormonen die een bekende rol spelen bij obesitas, zoals schildklierhormonen, groeihormonen, stresshormonen en spijsverteringshormonen kunnen een rol spelen bij lipoedeem.
Geslachtshormonen en lipoedeem
De meest bekende vrouwelijke geslachtshormonen zijn oestrogenen en progestagenen. Er lijkt er een relatie te bestaan tussen deze hormonen en het verergeren van lipoedeem. Ook is bekend dat ze het vasthouden van vocht (oedeem) kunnen beïnvloeden.
Een oorzakelijke rol van deze hormonen bij lipoedeem is nog nooit wetenschappelijk aangetoond. Er zijn daarom ook geen adviezen over het al dan niet starten van bijvoorbeeld de anticonceptiepil of hormoonspiraal bij lipoedeem.
Het is wel aan te raden om bij het starten van hormonen goed op te letten of er niet plotseling verergering van het lipoedeem optreedt. Houd je verder vooral ook tijdens hormonale veranderingen (zoals zwangerschappen) heel goed aan de leefstijl adviezen, om verergering van lipoedeem zo veel mogelijk te voorkomen.
Overige hormonen en lipoedeem
Veruit het meeste onderzoek is gedaan naar de relatie tussen hormonen en obesitas. Vooral schildklierhormonen, stresshormonen, groeihormonen en spijsverteringshormonen krijgen veel aandacht. Aangezien gewichtstoename ook tot verergering van lipoedeem leidt, is het waarschijnlijk dat deze hormonen ook bij lipoedeem een rol kunnen spelen.
Wil je meer lezen over hormonen en obesitas? Op deze pagina van het Erasmus Medisch Centrum staat een interessant artikel over hormonen die een rol spelen bij obesitas.
Schildklierhormoon
De meest recente lipoedeem standaard uit de USA vermeldt dat 27% tot 36% van de vrouwen met lipoedeem een traag werkende schildklier hebben! Deze standaard adviseert dan ook om dit laagdrempelig te onderzoeken als er lipoedeem wordt vastgesteld (1).
1. Herbst KL, et al. Standard of care for lipedema in the United States. Phlebology. 2021 Dec;36(10):779-796.
Spijsverteringshormonen
Hormonen die een rol spelen bij obesitas spelen waarschijnlijk ook (mogelijk indirect) een rol bij lipoedeem. Zo kunnen suikerschommelingen (insulinepieken) tot een verstoord hongergevoel leiden. Het advies bij lipoedeem is dan ook om een gezond voedingspatroon aan te houden, waarbij insuline schommelingen zo veel mogelijk worden beperkt.
> Lees hier meer over voeding en lipoedeem.
Stresshormonen
Een verhoogd stressniveau (bv cortisol en adrenaline) kan tot eetbuien leiden en bijdragen aan overgewicht en chronische ontstekingsreacties. Het nemen van voldoende rust, voldoende slaap maar zeker ook voldoende beweging is daarom ook bij lipoedeem heel belangrijk.